Bij het indienen van een aanvraag voor een identiteitsdocument/reisdocument moet de aanvrager een goedgelijkende pasfoto in kleur inleveren. Deze pasfoto’s moeten aan specifieke eisen voldoen. De Fotomatrix geeft de criteria aan waaraan een pasfoto voor een identiteitsdocument moet voldoen. Partijen zoals de RDW, IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst), het ministerie van Defensie, maar ook fotografen en uitgevende instanties zoals gemeenten maken in hun processen gebruik van de Fotomatrix. Deze is nu vernieuwd.

‘Op de foto staan: Ronald Belser, Research and development adviseur IND, Renee Ong, Research and development adviseur RvIG en Rob van Essen, Adviseur kwaliteit RvIG. Zij hebben nauw samengewerkt bij de totstandkoming van de nieuwe Fotomatrix 2020.’

Aanleiding

Door gewijzigde internationale standaarden bleek aanpassing van teksten en afbeeldingen in de Fotomatrix noodzakelijk. De International Civil Aviation Organization (ICAO) heeft eind 2018 nieuwe criteria voor foto’s voor identiteitsdocumenten aangenomen. Vervolgens zijn wij met de ontwikkeling van de nieuwe Fotomatrix gestart. Bij de vernieuwing van de matrix is aansluiting gezocht bij de huidige praktijk. Zo is er bijvoorbeeld een toename in het gebruik van het reisdocument in digitale (aanvraag- en controle-)processen. Dit is met name zichtbaar bij grenspassages waarbij gebruik wordt gemaakt van geautomatiseerde gezichtsherkenning. De aanpassingen bevorderen de acceptatie van pasfoto’s in digitale aanvraag- en controleprocessen. Tot slot zijn aan de hand van feedback van betrokken partijen aanpassingen gedaan om de matrix voor de gebruiker duidelijker te maken.

Probleemloos reizen

Het is van het grootste belang dat een burger die reist met zijn 10 jaar geldige document zonder problemen door een geautomatiseerde grenspassage komt. Waar dan ook ter wereld. Een goed gelijkende foto draagt bij aan de betrouwbaarheid van het identiteitsdocument en dus aan het bestrijden van identiteitsfraude. Daarnaast bevordert een goed gelijkende foto die voldoet aan de standaarden een snelle identificatie, wat onder andere van belang is in het reisproces. Vandaar dat bij het maken en accepteren van de foto in het aanvraagproces, conform de regelgeving, gevraagd wordt om de criteria van de Fotomatrix 2020 op te volgen.

Wat is er nieuw?

Het uiterlijk en de inhoud van de nieuwe Fotomatrix zijn veranderd. Voor de Fotomatrix 2020 maken we geen gebruik meer van voorbeeldfoto’s zoals in de versie van 2007. In plaats daarvan  staan er tekeningen in de nieuwe matrix. De tekeningen zorgen ervoor dat de boodschap voor de gebruiker duidelijk is. De gebruiker wordt namelijk niet afgeleid door de weergave van een bestaande persoon op de foto. Verder benadrukken we in de nieuwe Fotomatrix vooral de correcte zaken in een foto, in plaats van voorbeelden geven van hoe het niet moet. Vandaar dat is gekozen voor een grote illustratie op het voorblad, ondersteund door de belangrijkste criteria waaraan een foto moet voldoen. De ‘hoofdpersoon’ in de illustratie is ontstaan uit een mix van kenmerken van de meest voorkomende man en vrouw. Hier is voor gekozen om geen enkele voorkeur uit te spreken.

Uitzondering op regel hoofd onbedekt

De matrix geeft als basisregel dat het hoofd van de persoon onbedekt moet zijn. Maar voor fysieke of medische redenen is er een uitzondering. Het kan voorkomen dat de aanvrager door ziekte en/ of medicijngebruik kaal is geworden, bijvoorbeeld door een chemokuur, en dat hij of zij daarom hoofdbedekking draagt. In dat geval kan de medewerker Burgerzaken een uitzondering maken op de acceptatiecriteria. De aanvrager mag dan bijvoorbeeld met hoofdbedekking op de foto staan.

Feedback ontvangen tijdens NVVB-congres

'De illustraties zijn minder afleidend dan foto’s.’
‘De tekeningen zijn duidelijk en geven in een oogopslag aan wat er goed of fout is aan een foto.’
‘Het is even wennen’
‘De informatie en illustraties zijn voldoende om de boodschap over te brengen.’
‘Met voorbeelden van echte foto’s kun je beter laten zien wat er met schaduw wordt bedoeld.’
‘Fotomatrix oogt heel rustig door het behouden kleurgebruik.’
‘Fijn dat gekozen is voor tekeningen van 1 neutraal gezicht.’
‘Positief dat de foto maximaal 6 maanden oud mag zijn. Zo voorkom je dat iemand met een foto aankomt die al 10 jaar geleden op het document is gebruikt'.

Tijdens de ontwikkeling van de Fotomatrix is gekeken naar de meest voorkomende afwijkingen die op foto’s van huidige identiteitsdocumenten worden waargenomen. De aandacht wordt gevestigd op de volgende 3 meest voorkomende afwijkingen: positionering, fotokwaliteit en belichting. Bij deze categorieën tonen 2 illustraties hoe het niet moet.

Verder zijn de belangrijkste inhoudelijke wijzigingen:

  • De goedgelijkende foto is maximaal 6 maanden oud op het moment van de aanvraag.
  • Als de aanvrager heeft aangetoond dat om godsdienstige of levensbeschouwelijke redenen het hoofd bedekt moet blijven, moet de hoofdbedekking egaal en eenkleurig zijn en  contrasterend met de achtergrond.

Deze wijzigingen zijn met name van belang om geautomatiseerde gezichtsherkenning te bevorderen.

Totstandkoming Fotomatrix

De Fotomatrix 2020 is tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Tijdens het NVVB-congres van 2019 is feedback verzameld van zo’n 60 medewerkers Burgerzaken van diverse gemeenten over het ontwerp van de Fotomatrix 2020. Daarnaast zijn deskundigen geraadpleegd van onder andere de politie, IND, het ministerie van Buitenlandse Zaken, de RDW, Team Identiteitsfraude Amsterdam (TIF), de gemeente Utrecht, RvIG en IDEMIA. Ook is tijdens werkgroepen van ICAO om feedback gevraagd aan de deelnemers. De ontvangen suggesties zijn meegenomen in de ontwikkeling van de Fotomatrix 2020.

Regelgeving

De criteria voor de pasfoto voor Nederlandse documenten staan in de Paspoortuitvoeringsregeling Nederland 2001, artikel 28. De Fotomatrix bevat criteria die hun oorsprong vinden in ISO, ICAO en EU-documentatie. De Fotomatrix biedt uitgebreide uitleg over de eisen die gelden voor pasfoto's in het paspoort, de Nederlandse identiteitskaart en het rijbewijs, maar ook voor het Verblijfsdocument.

Beschikbaarheid nieuwe Fotomatrix

Uitgevende instanties, waaronder gemeenten, ontvangen zo spoedig mogelijk een papieren exemplaar van de Fotomatrix 2020. Het bekende transparant blijft gewoon bruikbaar in het aanvraagproces, hieraan verandert dus niets.

De Fotomatrix 2020 vindt u uiteraard ook terug op onze website.