Sinds 3 februari 2019 kunnen ook levenloos geboren kinderen worden opgenomen in de Basisregistratie Personen (BRP). De wetswijziging komt voort uit een petitie van ouders die het als een groot emotioneel gemis zien en als feitelijk onjuist ervaren dat hun levenloos geboren kind niet in de basisregistratie voorkomt. Voor registratie kunnen ouders een verzoek indienen bij hun gemeente. Wanneer het kindje geboren werd, maakt voor de registratie niet uit. Ook de duur van de zwangerschap is hiervoor niet belangrijk.

Foto: Anne Bakker, beleidsmedewerker Burgerzaken bij gemeente Krimpenerwaard.

De wetswijziging voorziet in een grote behoefte onder ouders om, soms jaren na dato, hun kind toch ‘bestaansrecht’ te geven. De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens noteerde in juni 2019 registraties van 9.329 levenloos geboren kinderen, in januari 2020 waren dat er 12.372. Anne Bakker, beleidsmedewerker Burgerzaken bij de gemeente Krimpenerwaard, ziet in de praktijk hoe belangrijk deze wetswijziging is voor ouders. Ze vertelt hoe haar gemeente op een persoonlijke manier de registraties aanpakt.

Anne Bakker had al aanvragen liggen voordat de nieuwe wet in werking trad. ‘Mensen hadden er natuurlijk op tv over gehoord. Die groep heb ik gelijk in de eerste week na de wetswijziging opgeroepen. De eerste paar weken liep het dan ook storm.’ Vorige week, een jaar na de wetswijziging, kwamen er weer twee stellen langs die een al eerder levenloos geboren kind wilden registreren. Anne: ‘Ze hadden lang getwijfeld, maar nu de wet weer in het nieuws was, hebben ze toch de knoop doorgehakt.’ Gemeente Krimpenerwaard verwerkte in het eerste jaar zo’n 50 registraties.

Telefonisch gesprek vooraf

Over de aanpak van de registraties hebben Anne en haar collega’s voordat de wet in werking ging lang en heel bewust nagedacht. ‘We wisten natuurlijk al even dat de verandering eraan kwam. Hoe wilden wij dit aanpakken? Ik vond dat deze registratie om een andere aanpak vroeg dan een normale geboorteaangifte.’ En dus werd besloten dat ouders alleen telefonisch een afspraak kunnen inplannen. Anne: ‘Je kunt in Krimpenerwaard alles online regelen, behalve deze registratie.’

Juiste documenten mee

Dat telefonische contactmoment vooraf is erg belangrijk, vindt Anne. ‘Sommige mensen hebben geen geboorteakte, of ze willen een voornaam toevoegen aan de akte. Anderen willen hun kind alleen in het trouwboekje laten bijschrijven. Soms wil alleen de vader of alleen de moeder het kindje bij laten schrijven op de persoonslijst. Wij vinden het belangrijk om de wensen van de ouders van tevoren te weten, zodat ze daarna met de juiste documenten langskomen. Het laatste wat je wilt is dat je iemand moet terugsturen voor bijvoorbeeld een geboorteakte.’

Aparte ruimte

De registratie zelf gebeurt niet aan de balie maar in een aparte kamer. Anne: ‘De registratie is even iets anders dan een rijbewijs verlengen of paspoort aanvragen. Daarom gaan we rustig in een aparte ruimte zitten met een kopje koffie of thee.’ De gesprekken verlopen heel uiteenlopend. Meestal komen de tranen al snel. Anne: ‘Vroeger was er weinig ruimte om te rouwen. Er zijn mensen die hun kind graag een voornaam willen geven. Die naam zit al jaren in hun gedachten, maar staat niet zwart op wit. Daarna kunnen ze het kindje officieel bijschrijven, met de zo lang onuitgesproken naam.’ Er komen veel schrijnende verhalen voorbij, zegt Anne. ‘Die bespreek je niet aan een balie. Dan weet ik weer dat we met onze aanpak een goede keuze hebben gemaakt.’

Kind niet gezien

Onlangs ontving ze een stel dat hun dochtertje, levenloos geboren in de jaren ’70, wilde aangeven. ‘Die moeder moest van de vroedvrouw maar in bed blijven na de bevalling. Ze heeft het kind niet gezien, want dat zou beter zijn. Nu had ze natuurlijk gezegd: hier met mijn kind, ik wil het vasthouden. Maar toen gehoorzaamde je gewoon. Er zijn ook moeders die niet eens weten of ze een zoon of een dochter hebben gebaard.’

Feest van erkenning

Soms is een registratie voor ouders juist een feestelijk moment. Anne: ‘Op een dag zag ik een stel vertrekken naar het gemeentehuis voor de registratie, ik kende ze uit de buurt. Die dag nam toevallig mijn collega de registratie over. Ze stapten met hun kinderen én een hele toef ballonnen in de auto. Alsof er een gezonde baby was geboren. Toen heb ik snel de receptioniste gebeld zodat ze niet in de fout zou gaan. Gelukkig kon ik haar op tijd waarschuwen. Deze mensen wilden er een feest van erkenning van maken.’

Blijdschap bij ouders

Anne is in principe de enige medewerker bij Krimpenerwaard die deze bijzondere inschrijvingen behandelt. Een bewuste keuze, omdat niet alle collega’s om kunnen gaan met de emoties. ‘Mutaties doorvoeren kan iedereen. Maar voor het persoonlijke contact moet je een type zijn. Ik ben niet speciaal getraind in gesprekstechnieken, ik zet gewoon mijn menselijkheid in. Ik ben blij dat ik deze ouders kan helpen en neem er echt de tijd voor. Aan het einde van een gesprek zeg ik altijd: ik hoop dat ik jullie heb kunnen helpen in de verwerking. Eigenlijk is er altijd blijdschap bij de ouders, hoe verdrietig ze daarnaast ook zijn.’