Stel je voor: met je smartphone (vID) een grenscontrole passeren. Of jezelf identificeren met je vID als de politie je aanhoudt. Toekomstmuziek? Nee, de Rijksdienst voor de Identiteitsgegevens (RvIG) doet al sinds 2016 onderzoek naar een vID in de vorm van een app op je telefoon waarop je ID-kaart beschikbaar is.
Projectmanager Leo Hörnig: ‘Het is een belangrijk en maatschappelijk relevant project met heel veel verschillende aspecten, onderwerpen en innovaties. Met een groot team van interne en externe mensen en partners als Koninklijke Marechaussee, politie, KLM, Schiphol en Ahold werken we aan het identiteitsbewijs (ID) van de toekomst. Heel interessant om aan mee te werken.’
Blauwdruk
Leo: ‘We zijn in fase 3 van het project: het opstellen van een programma van eisen. Dit is een blauwdruk van wat een vID is en waar deze aan moet voldoen. Daarin worden de functionele, technische, organisatorische, financiële, operationele en beheeraspecten van vID uitgewerkt. Dit sluit aan bij internationale ontwikkelingen als de Digital Travel Credential (DTC) vanuit de ICAO.’ Aan het eind van het jaar moet het programma van eisen klaar zijn. Daarnaast onderzoekt RvIG vID in de praktijk.
Experiencelab
‘We hebben daarvoor een Experiencelab ingericht’, vertelt Leo verder. ‘Helaas is het ontvangen van bezoekers in het lab door corona tijdelijk opgeschort. Daardoor kunnen we dit deel van het onderzoek nu niet uitvoeren. In het Experiencelab onderzoeken we de uitgifte van vID en verschillende vID-toepassingen (use cases). Zo willen we zo veel mogelijk praktijkervaringen opdoen, kinderziektes opsporen en de app zo goed mogelijk optimaliseren en voor iedereen toegankelijk maken. Dus ook voor bijvoorbeeld blinden en slechtzienden, doven of mensen met een taalachterstand. Een vID moet boven alles absoluut veilig en betrouwbaar zijn. Daarom schakelen we ook allerlei partijen in voor veiligheidstesten.’
Een vID wordt door de gemeente uitgegeven aan de burger. Dat gebeurt aan de hand van het fysieke paspoort of ID-kaart. Nadat bij de gemeentebalie is gecheckt of het paspoort of de ID-kaart in orde is en of het daadwerkelijk om de persoon gaat die bij dit fysieke document hoort, dan wordt de vID uitgegeven op de smartphone van de burger. Met de vID-app kan de burger hiermee vervolgens reizen of zichzelf identificeren.
De Rijksoverheid doet op dit moment onderzoek naar het ontwikkelen van een digitaal identiteitsbewijs ofwel: vID.
Een vID is de digitale variant van jouw fysieke paspoort of ID-kaart in de vorm van een app op je smartphone.
Met deze app is het in de toekomst mogelijk om digitaal te laten zien wie je bent en kun je bijvoorbeeld reizen met een digitaal paspoort.
De app voldoet aan de hoogste internationale veiligheidseisen. En met een vID deel je uitsluitend de gegevens die jij wilt laten zien. Zo voorkom je dat anderen misbruik maken van jouw gegevens.
Je kunt jouw vID in de toekomst aanvragen bij de gemeente waar je woont. Je downloadt de vID app op je smartphone en doorloopt samen met een medewerker van de gemeente een aantal stappen om je vID te activeren.
Zo kan de medewerker controleren dat jij echt bent wie je zegt dat je bent en kan jij daarna jouw vID meteen gebruiken.
Wat kan je met je vID doen?
Met een vID op je smartphone kun je altijd en overal laten zien wie je bent en of je bijvoorbeeld 18+ bent.
Bijvoorbeeld:
- Als persoon. Als de politie je vraagt om aan te tonen wie je bent.
- Op reis. Voor de online check-in, maar ook op het vliegveld en de grenscontrole.
- Voor leeftijdscontrole in bijvoorbeeld een webshop. Als je online drank koopt of ergens anders moet kunnen aantonen dat je ouder bent dan 18.
Een vID is gemakkelijk, snel en veilig. Zodat jij kan gaan en staan waar jij wil.
vID: ID van de toekomst!
Use cases
Samen met de politie onderzoekt RvIG de achterliggende techniek om een persoon te identificeren met zijn of haar vID. Met KLM, Schiphol en de Koninklijke Marechaussee wordt onderzocht hoe je met een vID kunt reizen. Hoe werkt dat, inchecken op een vlucht met een vID? Leo: ‘Je checkt thuis online in en gebruikt je vID op je smartphone om je te identificeren. Jouw gegevens worden hierbij - na jouw akkoord - naar KLM gestuurd. In het huidige testsysteem gaan jouw gegevens uit je vID tegelijkertijd ook naar de marechaussee op Schiphol. Die checkt of er bijzonderheden zijn en kan daar zo nodig op acteren. Op Schiphol gebruik je jouw vID bij de grenspassage, via de automatische poort of bij de balie. Met een vID hebben dienstverleners als KLM, Schiphol en de marechaussee jouw informatie al vooraf, waardoor het reizen sneller en efficiënter gaat.’ Dat concept noemen deze organisaties ‘seamless flow’. Meer gemak voor de reiziger en een betere doorstroming op Schiphol.
‘Met een vID kun je erop vertrouwen dat de persoon die zich hiermee identificeert ook daadwerkelijk die persoon is’
Voordelen
Leo ziet vooral voordelen van een vID op je smartphone. ‘Belangrijk is dat er geen centrale opslag van gegevens is. Jouw identiteitsgegevens staan lokaal op je eigen telefoon. Daarmee heb je de eventuele veiligheids- en frauderisico’s al grotendeels uitgesloten. Je deelt alleen de gegevens die je zelf wilt of nodig zijn. Met een vID hoeven jongeren geen ID-kaart meer bij zich te hebben, bijvoorbeeld bij het uitgaan. Een vID op hun mobiel volstaat. Superhandig, superveilig en de jongeren voldoen hiermee aan de wettelijke identificatieplicht.
Uitrol
Wanneer kan vID worden uitgerold? Leo: ‘Het gebruik van vID hangt van de toepassing af. Voor het reizen met een vID op je smartphone zijn internationale standaarden nodig (ICAO DTC). Ook moet er een wettelijke basis komen om vID te kunnen gebruiken. We zijn bezig met een routekaart voor vID, waarin we aangeven wanneer bepaalde toepassingen beschikbaar komen. We hopen dat hier eind dit jaar meer duidelijkheid over is.’
Wijzigingen Nederlandse identiteitskaart in 2021
In 2021 krijgt de Nederlandse identiteitskaart (NIK) extra functionaliteiten en een aantal visuele aanpassingen:
- Vanaf 1 januari krijgt de NIK een inlogfunctie waarmee burgers veilig kunnen inloggen bij de overheid, het onderwijs, de zorg of hun pensioenfonds. Tijdens het inloggen scant de burger zijn identiteitskaart met de DigiD-app. Zo controleert DigiD of het document van die persoon is en of het geldig is. Op deze manier kunnen burgers digitaal zaken doen met deze instellingen en kan de burger zijn gegevens inzien of wijzigen.
Na het ophalen van de identiteitskaart bij de gemeentebalie, krijgen burgers binnen 5 werkdagen een brief van DigiD thuis. Daarmee kunnen ze de inlogfunctie op de identiteitskaart activeren. - Naar verwachting zullen we in 2021 de NIK met het EU-logo, een nieuw ‘kinegram’ (echtheidskenmerk) en het BSN in een QR-code introduceren. Ook zullen in de vernieuwde NIK twee vingerafdrukken van de houder worden opgenomen. De wetgeving die hiervoor nodig is, is in behandeling bij de Tweede Kamer. Met de invoering van deze nieuwe NIK voldoet Nederland aan Europese regelgeving, gericht op het veiliger en betrouwbaarder maken van de identiteitskaarten van de EU-landen.
