‘Binnen- en intergemeentelijke samenwerking is slim én noodzakelijk’

Voortrekkersrol

Bij LAA spelen de LAA-ambassadeurs een trekkersrol. ‘Deze ambassadeurs werken bij gemeenten vaak op de afdeling Burgerzaken of houden zich bezig met de handhaving van en toezicht op adresgerelateerde regelingen’, vertelt Martijn. ‘Door binnen- en intergemeentelijke samenwerking te stimuleren helpen de ambassadeurs gemeenten om zich de aanpak eigen te maken.’

Afdelingen helpen elkaar

Binnengemeentelijk samenwerking is volgens Martin van groot belang. ‘De afdelingen Burgerzaken hebben de wettelijke taak de BRP actueel te houden. Ze doen adresonderzoek en helpen andere gemeentelijke domeinen met het verstrekken van adresinformatie, die ze nodig hebben voor de uitvoering van wettelijke regelingen. Als die domeinen een verkeerde adresregistratie vermoeden, kunnen zij andersom de afdelingen Burgerzaken helpen de juistheid en actualiteit van de BRP-registratie te beoordelen.’

Signalen sneller opgepakt

‘Door de vergaande samenwerking met Burgerzaken en door de kennis en kunde van gemeentelijke domeinen te bundelen verhogen we de adreskwaliteit en kan ik als handhaver en toezichthouder signaleringen slimmer en effectiever organiseren’, vervolgt Martin. ‘Zo ben ik eerder in staat om onterecht verstrekte uitkeringen stop te zetten, waardoor burgers minder worden geconfronteerd met terugvorderingen. Ook kan ik een kennelijke vergissing sneller constateren en deze fout herstellen, waardoor veel ellende voor burgers kan worden voorkomen.’

Regionale krachtenbundeling

Om LAA te versterken wordt ook de intergemeentelijke samenwerking gestimuleerd. ‘Dankzij de aanwezige kennis en ervaring zijn grotere gemeenten, zoals Leeuwarden, over het algemeen wat beter toegerust op hun taak om adresonderzoek te doen en de adreskwaliteit te verhogen’, zegt Martijn. ‘Bij onze buurgemeenten ontbreekt het soms aan capaciteit en voorzieningen. Als ambassadeur neem ik daar een kijkje in hun keuken. We bundelen onze krachten, trekken regionaal op en zorgen er samen voor dat ook de burgers in buurgemeenten op het juiste woonadres zijn ingeschreven. Zo raken zij niet uit beeld en blijven ze meedraaien in de samenleving.’

Openbare orde en veiligheid

Wat levert deze samenwerking burgers en gemeenten op? ‘Met een hoge kwaliteit van de BRP en goede binnen- en intergemeentelijke contacten kunnen we heel zichtbaar voor burgers worden’, aldus Martin. ‘Dat is bijvoorbeeld belangrijk voor de openbare orde en veiligheid. Zo woedde er in 2017 een grote brand in de binnenstad van Groningen. De registratie van mensen die moesten worden geëvacueerd was zeer lastig, mede omdat de BRP een onjuist beeld gaf. Studenten bleken zich bijvoorbeeld om verschillende redenen niet te hebben ingeschreven op hun woonadres.’

Sociale zorg

Maar adresonderzoek en hoge adreskwaliteit gaan volgens Martin ook over sociale zorg. ‘Daardoor kunnen we burgers die eenzaam zijn of schulden hebben sneller signaleren. Die burgers hebben hulp nodig. Hoe sneller we die kunnen inschakelen, hoe groter de kans op succes. Ook misstanden op een adres komen eerder in beeld.’

Elkaar vinden en versterken

Martijn is heel enthousiast over het ambassadeurschap. ‘We leven in turbulente tijden. Denk aan COVID-19, de gemeenteraadsverkiezingen en de oorlog in Oekraïne. Door samen te werken aan LAA kom je weer met elkaar in contact en bouw je een netwerk op. Zo hebben we met andere gemeenten casusoverleg. Daarin bespreken we bijvoorbeeld gevallen waarbij we twijfelen aan een correcte inschrijving in de BRP en hoe we die gevallen gezamenlijk kunnen aanpakken. Dat we elkaar daarbij vinden en versterken motiveert mij enorm.’

BRP: bouwsteen van onze democratie

Martin vindt het leuk om andere gemeenten te enthousiasmeren voor LAA. ‘Wat wij doen in Groningen is goed voor Groningen, en hoeft niet per se goed te zijn voor andere gemeenten. Maar zij kunnen natuurlijk wel van onze aanpak leren. Bovendien vind ik dat de BRP lange tijd ten onrechte niet de vereiste aandacht heeft gekregen. Zo werd niet overal even veel prioriteit aan adresonderzoek gegeven, terwijl de BRP een belangrijke bouwsteen van onze democratie is. Zonder een goede BRP kun je bijvoorbeeld geen belasting heffen. Dankzij LAA krijgt de BRP weer de nodige zorg.’

Buurgemeente op sleeptouw

Trots vertellen Martijn en Martin over een gezamenlijke actie. ‘In Leeuwarden hebben we een buurgemeente op sleeptouw genomen. Daar stond adresonderzoek en de verbetering van de adreskwaliteit op een zeer laag pitje. Martijn heeft verteld over zijn ervaringen met de BRP op de afdeling Burgerzaken. Martin gaf uitleg over de koppeling van adresonderzoek aan toezicht, handhaving en het sociale domein. Het resultaat is dat deze buurgemeenten het nu gewoon goed doen. Bovendien heeft onze gezamenlijke actie ertoe geleid dat we nu vaker samen naar gemeenten gaan om onze kennis over te dragen.’

Ga erop af!

Martin heeft een tip voor andere gemeenten. ‘Ik merk dat veel gemeenten in de regio nogal terughoudend zijn met LAA. Aan hen zou ik het volgende willen meegeven. Komt er een signaal binnen, ga er dan gewoon op af. Praat met de mensen en kijk wat er aan de hand is. Wij ontvingen eens een signaal waaruit bleek dat er veel mensen stonden ingeschreven op een perceel waar een restaurant was gevestigd. Dat vonden we opmerkelijk en daarom hebben we nader onderzoek gedaan. Daaruit bleek dat op het perceel een zorgboerderij was gevestigd. We zijn er een kijkje gaan nemen. De eigenaresse van deze zorgboerderij vertelde dat ze problemen ondervond met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de inschrijving van de bewoners. Doordat we erop af waren gegaan konden we de plooien meteen gladstrijken.’

Niet het wiel opnieuw uitvinden

Ook Martijn heeft nog een tip. ‘Ga niet het wiel opnieuw uitvinden. Er zijn immers veel gemeenten waar LAA goed loopt. Martin zei het al: wat in de ene gemeente goed werkt, hoeft in de andere gemeente niet goed te werken. Maar je kunt ook ontzettend veel van elkaar leren. Kijk dus wat je voor elkaar kunt betekenen.’